Yestermap

Bouwjaar: 1949

Architect/Ontwerp: Petit, te Tilburg en W. van der Hoek, te Norg

Bouwstijl: Monument

Dit monument is geschonken door een comité uit de Hoogeveense bevolking ter nagedachtenis aan de ingezetenen van de gemeente die sedert 1940 ten gevolge van daden van de vijand en bezetter zijn omgekomen. Het is onthuld op 4 mei 1949 door twee Hoogeveense kinderen. De tekst op de plaat luidt 'Uit het duister, opziende naar het licht, volbracht gij uw zware taak 1940-1945. Ter herinnering aan de gevallenen'. Men had toen mensen uit het verzet voor ogen. Voor de grootste groep gevallenen, de Joodse bevolking, was in die jaren geen enkele aandacht. Pas in de jaren 60 kwam er aandacht voor het lot van de joodse Nederlanders. In 1962 werd voor de omgekomen joodse inwoners een monument opgericht aan de Zuiderweg, voor de ingang van de joodse begraafplaats.

Achter het monument is nog een klein monumentje. Dit monumentje is een aantal jaren geleden opgericht ter herinnering aan de bevrijders van Hoogeveen in 1945. Als eersten kwamen hier de Belgische SAS-eenheden vanuit het oosten Hoogeveen binnen, vanaf Fluitenberg kwamen de Manitoba Dragoons. Bij kroonjaren wordt hier sinds kort door veteranen en veteranenorganisaties een kleine ceremonie gehouden.

Overige bijzonderheden:

Opdat wij nooit vergeten!

Het verzet vond in Hoogeveen een vruchtbare bodem. Ook kende Hoogeveen een aanzienlijk aantal NSB’ers en collaborateurs.

Hoogeveen kent een woonwijk die de verzetsheldenbuurt wordt genoemd. De straten dragen de namen van gevallenen. Niet elke gevallene was een kopstuk in het verzet. Zo werden meester Adriaan Baas, notaris Mulder en jonkheer De Jonge doodgeschoten in het Spaarbankbos als represaille van de overval van het gewapend verzet op een distributiekantoor in Nieuw-Schoonebeek. De represaille kan gezien worden als een voorloper van de Silbertannemörder. Hoogeveen en Joure hebben de twijfelachtige eer om dit in hun geschiedenisboek te kunnen schrijven.

Een belangrijke figuur in de joodse gemeente is Rabbi Philipson geweest. Voor de inval van de Duitsers heeft hij de heilige rollen laten onderduiken. Hij is later omgekomen in de gaskamer, net als zoveel Hoogeveense joden. Minachem Philipson (een neef) woont nog in Israël.

Hoogeveen was één van de plaatsen waar de LO (Landelijke Organisatie voor hulp aan Onderduikers in Nederland) als eerste werd georganiseerd. Hier gebeurde dat vanuit de Christelijke Gereformeerde Kerk en het pand van Zandbergen aan de Grote Kerkstraat. Wethouder Zandbergen was een leidinggevend persoon binnen het verzet van Hoogeveen.

Nederland was een land van verzuiling. Die verzuiling ging ook aan het verzet niet voorbij. Zo was er nauwelijks contact tussen de verschillende geledingen van het verzet.

Hoogeveen werd ook een bolwerk van de Duitsers. Zo werden er diverse opleidingscentra in Hoogeveen gevestigd, waaronder de opleiding van de SS. Deze opleidingen werden hier gevestigd na de al eerdergenoemde mislukte overval in Nieuw-Schoonebeek. De later bekende politicus Willem Aantjes heeft in Hoogeveen ook op de SS-opleiding gezeten.

Na de oorlog heeft zich een aantal kopstukken uit het nazisme van Nederland in Hoogeveen gevestigd.

Op de begraafplaats van Hoogeveen ligt een van de leidinggevende figuren van wetenschappelijk nazi-Nederland begraven, prof dr. Kapteijn.